Nguyên nhân và cách phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt, hay còn gọi là thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc, là một tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh lý này không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như mệt mỏi, hoa mắt, và giảm khả năng tập trung, mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các phương pháp điều trị và phòng tránh thiếu máu do thiếu sắt là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của chính bản thân và cộng đồng.

Tìm hiểu về thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt, còn được gọi là thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc, xảy ra khi hồng cầu không thể tổng hợp hoàn chỉnh do thiếu sắt. Điều này dẫn đến sự giảm lượng hemoglobin trong hồng cầu, khiến việc vận chuyển oxy đến các mô của cơ thể bị gián đoạn. Thiếu sắt không chỉ ảnh hưởng đến hồng cầu mà còn tác động đến quá trình tổng hợp các enzyme chứa sắt, ảnh hưởng tiêu cực đến chuyển hóa tế bào. Bệnh này xuất hiện phổ biến ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển do điều kiện kinh tế và dinh dưỡng chưa đảm bảo.

Nguyên nhân và triệu chứng của thiếu máu do thiếu sắt

Nguyên nhân

Thiếu máu do thiếu sắt có nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất bao gồm:

• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Thiếu sắt trong khẩu phần ăn hàng ngày, đặc biệt là ở người ăn chay trường, ăn kiêng hoặc người ăn uống kém (người lớn tuổi, người mắc bệnh lý).
• Nhu cầu sắt tăng cao: Các giai đoạn như trẻ sinh non, từ 5 đến 12 tháng tuổi, tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú có nhu cầu sắt cao hơn. Nếu không bổ sung đủ qua thực phẩm hoặc các phương thức khác, sẽ dẫn đến thiếu sắt.
• Giảm khả năng hấp thụ sắt: Do phẫu thuật cắt đoạn của đường tiêu hóa, rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc tác động của thuốc, hóa chất.
• Mất máu: Rối loạn kinh nguyệt, u xơ tử cung, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng.
• Rối loạn di truyền: Một số trường hợp do rối loạn bẩm sinh trong việc tổng hợp transferrin, gây rối loạn chuyển hóa sắt.

Triệu chứng

Bệnh nhân bị thiếu máu do thiếu sắt thường có các biểu hiện sau:

• Xanh xao, mệt mỏi: Cơ thể dễ rơi vào trạng thái hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi ngay cả khi nghỉ ngơi, thường xuyên đau đầu.
• Mất sắc da và niêm mạc: Da, niêm mạc mắt, miệng, môi và lưỡi trở nên nhợt nhạt.
• Đánh trống ngực: Đặc biệt khi thay đổi tư thế hoặc vận động quá sức.
• Đau nhức khớp và mỏi cơ: Giảm tập trung và trí nhớ kém.
• Tóc rụng, móng tay/chân dễ gãy: Các tế bào biểu mô ở miệng, hầu họng, thực quản,... bị tổn thương.
• Rối loạn tiêu hóa và kinh nguyệt: Ăn uống không ngon, ăn ít, rối loạn kinh nguyệt, giảm khả năng tình dục.

Nếu không được điều trị kịp thời, thiếu máu do thiếu sắt có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, suy tim, chậm phát triển thể chất và trí tuệ ở trẻ nhỏ, thậm chí tử vong.

Cách điều trị và phòng tránh thiếu máu do thiếu sắt

Phương pháp điều trị

Trước khi điều trị, bệnh nhân cần được thăm khám kỹ lưỡng và thực hiện các kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng để đánh giá chính xác mức độ thiếu máu. Các xét nghiệm bao gồm công thức máu, xét nghiệm sinh hóa như Ferritin, đo độ bão hòa Transferrin hoặc kiểm tra sắt huyết thanh.

• Bổ sung sắt: Bổ sung sắt vô cơ dạng Fe2+ (Ferrou) thông qua đường uống là phương pháp điều trị chính. Liều khuyến nghị là 50 - 100mg cho người lớn và 4 - 6mg cho trẻ em, chia làm 3 lần mỗi ngày, thường kết hợp với Vitamin C để tăng khả năng hấp thu.
• Truyền tĩnh mạch: Khi cơ thể không thể bổ sung sắt qua đường uống, thiếu máu nặng hoặc không thể hấp thu sắt do bệnh lý mạn tính hoặc viêm nhiễm tiến triển.
• Truyền máu: Chỉ định trong trường hợp thiếu máu nặng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, tim mạch hoặc mất máu cấp tính.

Biện pháp phòng tránh

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Cần điều chỉnh chế độ ăn để bổ sung đầy đủ và cân bằng nhu cầu sắt của cơ thể. Ở các giai đoạn nhu cầu sắt tăng cao, nên kiểm tra sức khỏe định kỳ và tham khảo ý kiến chuyên gia về việc bổ sung sắt.
• Tránh tự ý sử dụng thực phẩm chức năng: Không tự ý mua các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ, để tránh những tác dụng ngược gây hại cho sức khỏe.

Xây dựng một khẩu phần dinh dưỡng hợp lý và cân đối sẽ giúp bạn phòng tránh hiệu quả tình trạng thiếu sắt và thiếu máu.

Kết luận

Thiếu máu do thiếu sắt là một tình trạng sức khỏe có thể được phòng tránh và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện kịp thời và có biện pháp can thiệp đúng đắn. Việc duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung sắt đầy đủ theo nhu cầu của cơ thể, và thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ là những biện pháp thiết yếu để ngăn ngừa tình trạng này. Hơn nữa, sự hiểu biết về bệnh lý và việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ trong quá trình điều trị sẽ giúp hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn quan tâm và chăm sóc sức khỏe bản thân để sống một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Fanpage: https://www.facebook.com/quaythuochoaphuong?mibextid=ZbWKwL

Zalo OA: https://zalo.me/1003113301147812413