Đục thủy tinh thể (Cataract): Dấu hiệu — Nguyên nhân — Cách phòng ngừa và khi nào cần khám bác sĩ

1. Đục thủy tinh thể là gì?

Đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể trong suốt của mắt bị mờ đi do biến đổi cấu trúc, làm giảm lượng ánh sáng đi qua và khiến hình ảnh tới võng mạc kém rõ. Quá trình này thường tiến triển chậm, đặc biệt ở người cao tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra do chấn thương, thuốc hoặc bệnh lý mạn tính.

2. Dấu hiệu thường gặp cần chú ý

Những triệu chứng dưới đây không phải lúc nào cũng xuất hiện đồng thời, nhưng nếu có 1–2 dấu hiệu kéo dài, bạn nên đi khám mắt:

• Nhìn mờ dần, cảm giác như có sương mù trước mắt.

• Thị lực thay đổi thường xuyên, phải đổi kính liên tục.

• Nhạy cảm với ánh sáng mạnh, chói khi ra nắng hoặc dưới đèn.

• Thấy một vật thành hai hoặc nhiều ảnh (song thị).

• Khó lái xe ban đêm do chói sáng của đèn.

3. Những nguyên nhân thường dẫn đến đục thủy tinh thể

Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Lão hóa theo tuổi tác: Chiếm phần lớn các trường hợp.

• Bệnh mạn tính: Tiểu đường, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ.

• Tổn thương mắt (chấn thương): Va đập mạnh, tai nạn.

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc điều trị lâu dài (ví dụ corticoid) có thể gây đục thủy tinh thể.

• Tiếp xúc với tia bức xạ hoặc hóa chất độc hại.

• Bệnh bẩm sinh: Một vài trẻ sinh ra đã có bất thường thủy tinh thể.

4. Cách phòng ngừa và chăm sóc mắt hàng ngày (thực tế, dễ làm)

Ảnh hưởng từ lối sống có thể làm chậm tiến triển đục thủy tinh thể. Dưới đây là những biện pháp nên áp dụng:

1. Bảo vệ mắt khỏi tia UV: Đeo kính mát chống tia UV khi ra ngoài.

2. Hạn chế thuốc lá, rượu bia: Hút thuốc và uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ thoái hóa mắt.

3. Dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung vitamin A, C, E, omega-3 và các chất chống oxy hóa từ rau xanh, trái cây, cá.

4. Kiểm soát bệnh lý nền: Kiểm tra và quản lý tốt đường huyết (tiểu đường) và huyết áp.

5. Ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng: Giúp mắt phục hồi, giảm mệt mỏi thị lực.

6. Thói quen làm việc hợp lý: Nghỉ mắt đều đặn khi làm việc máy tính, sắp xếp ánh sáng hợp lý.

7. Sử dụng đồ bảo hộ khi chơi thể thao/tiếp xúc nguy hiểm: Tránh chấn thương mắt.

8. Khám mắt định kỳ: Đặc biệt người trên 40–50 tuổi nên kiểm tra ít nhất 1–2 lần/năm hoặc theo chỉ định.

5. Khi nào cần can thiệp y tế?

Nếu đục thủy tinh thể đã ảnh hưởng chất lượng cuộc sống (khó đọc, lái xe, làm việc), bác sĩ chuyên khoa mắt có thể tư vấn phẫu thuật thay thủy tinh thể (cấy IOL). Trước đó, có thể dùng kính, điều chỉnh ánh sáng, thuốc nhỏ hỗ trợ để tạm thời cải thiện. Quyết định phẫu thuật tùy theo mức độ ảnh hưởng và tình trạng sức khỏe tổng thể.

6. Tôi nên làm gì nếu nghi ngờ bị đục thủy tinh thể?

• Đặt lịch khám mắt tại cơ sở chuyên môn.

• Mang theo hồ sơ bệnh lý (các bệnh mạn tính, thuốc đang dùng).

• Trao đổi với dược sĩ hoặc bác sĩ tại Quầy thuốc Hòa Phượng nếu cần tư vấn tạm thời về chăm sóc mắt, bổ sung dinh dưỡng hoặc các sản phẩm hỗ trợ thị lực.

7. FAQ — Câu hỏi thường gặp (ngắn gọn)

Đục thủy tinh thể có khỏi bằng thuốc không?
Hiện chưa có thuốc uống hay nhỏ mắt có thể tiêu diệt hoàn toàn đục thủy tinh thể; phẫu thuật là phương pháp điều trị triệt để khi cần.

Có thể phẫu thuật ở mọi lứa tuổi không?
Phẫu thuật thực hiện khi lợi ích vượt trội so với nguy cơ; trẻ em hoặc người mắc bệnh nền vẫn có thể được chỉ định nhưng cần đánh giá kỹ.

Chế độ dinh dưỡng nào hỗ trợ tốt cho mắt?
Rau xanh (beta-carotene), trái cây nhiều vitamin C, cá béo chứa omega-3, hạt, và thực phẩm giàu lutein/zeaxanthin.