Các Giai Đoạn Phát Triển Của Trẻ: Hiểu Để Nuôi Dạy Tốt Hơn

Từ khi chào đời, trẻ luôn không ngừng lớn lên và phát triển qua các giai đoạn cụ thể. Hiểu rõ từng giai đoạn này sẽ giúp bố mẹ chăm sóc và nuôi dạy trẻ tốt hơn. Dưới đây, Quầy thuốc Hòa Phượng xin giới thiệu các giai đoạn phát triển của trẻ cùng những đặc điểm và lưu ý quan trọng.

1. Giai Đoạn Sơ Sinh

Trong những tháng đầu đời, trẻ sơ sinh phản ứng tự động với các kích thích bên ngoài. Trẻ có thể quay đầu, nhìn theo hướng tay của bạn khi vuốt má hoặc nắm chặt ngón tay bạn. Bé cũng bắt đầu nhận biết một số mùi, lắc đầu, cười mỉm, khóc để biểu thị nhu cầu của mình.

Ở giai đoạn này, các dấu hiệu dị tật bẩm sinh (như nứt đốt sống, rối loạn di truyền) hoặc tổn thương chu sinh (xuất huyết não, suy hô hấp) có thể xuất hiện rõ nét. Đặc biệt, trẻ sơ sinh rất dễ bị tổn thương và tử vong trong tuần đầu tiên sau sinh, với tỷ lệ tử vong chiếm hơn 47% tổng số ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi theo báo cáo của WHO.

Lưu ý cho bố mẹ:

• Khuyến khích tiếp xúc da kề da ngay sau sinh và cho bé bú sữa non càng sớm càng tốt.
• Mẹ nên nuôi con bằng sữa mẹ là tốt nhất.
• Tạo điều kiện để gắn kết mối quan hệ mẹ con ngay từ sau sinh.

2. Thời Kỳ Nhũ Nhi (2 – 12 tháng)

Đây là giai đoạn trẻ phát triển nhanh chóng. Trẻ 12 tháng tuổi có thể tích não tăng gấp đôi so với lúc sơ sinh và đạt 72% so với não người trưởng thành. Cân nặng và chiều dài cơ thể cũng tăng đáng kể.

Từ 3 – 6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu kiểm soát chuyển động đầu và nắm chặt tay. Từ 6 – 9 tháng, bé có thể ngồi mà không cần hỗ trợ và bắt đầu bập bẹ phát âm. Đến 9 – 12 tháng, trẻ có thể nhặt đồ vật, bò, trườn, hoặc đứng với sự hỗ trợ.

Lưu ý cho bố mẹ:

• Hướng dẫn mẹ bỉm cho con bú đúng cách và theo dõi sức khỏe của bé định kỳ.
• Tiêm ngừa đầy đủ và đúng lịch.
• Chăm sóc và yêu thương trẻ đúng mực, không nuông chiều hoặc gắt gỏng quá mức.
• Theo dõi tình trạng trầm cảm sau sinh ở mẹ bỉm.

3. Thời Kỳ Răng Sữa (1 – 6 tuổi)

Giai đoạn này chia thành hai lứa tuổi: nhà trẻ (1 – 3 tuổi) và mẫu giáo (4 – 6 tuổi).

Lứa tuổi nhà trẻ (1 – 3 tuổi): Trẻ đã có thể tự đi, leo cầu thang, nhảy tại chỗ, cầm bút màu, vẽ hình đơn giản, và sử dụng các câu ngắn để biểu đạt ý kiến. Trẻ rất hiếu động, tò mò, và dễ bị té ngã, chấn thương.

Lưu ý cho bố mẹ:

• Theo dõi lịch tiêm chủng và đưa bé đi tiêm đúng lịch.
• Khuyến khích bé ăn đúng bữa, tránh ăn vặt trước giờ cơm.

Lứa tuổi mẫu giáo (4 – 6 tuổi): Trẻ hoàn thiện kỹ năng vận động, ngôn ngữ, và nhận thức. Trẻ có thể chơi ném bóng, nhảy lò cò, tự mặc quần áo, sắp xếp đồ chơi.

Lưu ý cho bố mẹ:

• Tạo điều kiện cho con tham gia nhiều hoạt động tập thể để phát triển ngôn ngữ và kỹ năng xã hội.

4. Thời Kỳ Thiếu Nhi (7 – 11 tuổi)

Trẻ dần tách biệt khỏi bố mẹ và bắt đầu môi trường học tập tiểu học. Đây là bước ngoặt lớn, bố mẹ nên để con tự trải nghiệm, hình thành kỹ năng sống, tự lập và có chính kiến riêng.

5. Thời Kỳ Thiếu Niên (12 – 18 tuổi)

Trẻ có những thay đổi lớn về ngoại hình và tâm lý, mối quan hệ xã hội cũng phát triển mạnh mẽ. Bố mẹ nên chủ động trò chuyện và giáo dục giới tính cho con.

Lưu ý cho bố mẹ:

• Thay đổi cách giáo dục trẻ nhẹ nhàng, trò chuyện như những người bạn.
• Khuyến khích và tiếp thêm động lực học tập, phát triển lành mạnh cho con.

Tóm lại, ở mỗi giai đoạn phát triển, trẻ có những đặc điểm riêng về hình thái và tâm sinh lý. Bố mẹ nên lắng nghe, tạo điều kiện để trẻ bày tỏ mong muốn và ý kiến cá nhân thay vì ép trẻ làm theo khuôn mẫu.

Fanpage: https://www.facebook.com/quaythuochoaphuong?mibextid=ZbWKwL 

Zalo OA : https://zalo.me/1003113301147812413