5 thói quen buổi sáng âm thầm làm thận suy yếu — cách phòng tránh ngay từ hôm nay

Buổi sáng là thời điểm cơ thể “khởi động” lại sau giấc ngủ dài. Những thói quen nhỏ trong khoảng 30–60 phút đầu tiên có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, trong đó có chức năng thận. Dưới đây là năm thói quen phổ biến thường bị bỏ qua — kèm giải thích vì sao chúng gây hại cho thận và cách sửa đổi đơn giản, dễ áp dụng.

1. Hút thuốc ngay sau khi vừa thức dậy

Nhiều người có thói quen bật thuốc ngay khi mở mắt. Nicotine và các chất độc trong khói thuốc làm co mạch, tăng huyết áp tạm thời và giảm lưu lượng máu đến các cơ quan, trong đó có thận. Tổn thương mạch máu thận lâu ngày dẫn đến giảm lọc cầu thận và tăng nguy cơ bệnh thận mạn.

Cách khắc phục: Dừng thuốc hoặc kéo dài khoảng thời gian từ khi thức dậy đến khi hút (nếu chưa bỏ được hoàn toàn). Tìm hỗ trợ cai thuốc: tư vấn, miếng dán nicotine, thảo luận với dược sĩ tại Quầy thuốc HÒA PHƯỢNG.

2. Chỉ uống cà phê/ trà mà không uống nước lọc

Cà phê và trà chứa caffeine — có tác dụng lợi tiểu nhẹ và kích thích hệ thần kinh. Nếu bạn chỉ nạp cà phê mà không uống nước lọc, cơ thể có thể bị thiếu nước nhẹ, nước tiểu trở nên cô đặc và làm tăng gánh nặng cho thận khi phải cô đặc nước tiểu nhiều hơn.

Cách khắc phục: Uống 200–300 ml nước lọc ấm ngay sau khi thức dậy, rồi mới uống cà phê/ trà (nếu thích). Nước lọc giúp bù dịch, làm loãng nước tiểu và giảm nguy cơ tinh thể hoá hoặc nhiễm trùng.

3. Không uống nước hoặc uống rất ít khi vừa ngủ dậy

Ngủ 6–8 tiếng khiến cơ thể thiếu nước nhẹ; thận cần đủ nước để duy trì chức năng lọc và bài tiết. Thiếu nước kéo dài làm tăng nồng độ chất thải trong nước tiểu, dễ hình thành sỏi thận và làm việc quá tải cho nephrons (đơn vị chức năng của thận).

Cách khắc phục: Tập thói quen uống 1 cốc nước (200–300 ml) ngay khi thức. Trong ngày duy trì lượng nước phù hợp với cân nặng và mức hoạt động (tham khảo dược sĩ nếu cần con số cụ thể).

4. Thường xuyên nhịn tiểu

Khoảng thời gian nhịn tiểu quá lâu khiến bàng quang căng quá mức, tăng áp lực ngược trở lại đường niệu và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát nhiều lần có thể lan lên bể thận, gây tổn thương thận nếu không được điều trị kịp thời.

Cách khắc phục: Đi tiểu khi có nhu cầu; nếu công việc khiến bạn khó rời chỗ, sắp xếp thời gian nghỉ ngắn, hoặc thiết lập nhắc nhở 2–3 giờ/lần. Uống đủ nước để làm “trôi” vi khuẩn nếu tỉ lệ nhiễm thấp.

5. Bỏ bữa sáng

Bỏ bữa sáng kéo theo tình trạng đường huyết không ổn định, dễ ăn bù đồ ngọt hoặc thức ăn nhiều muối về sau. Rối loạn chuyển hoá — đặc biệt tăng insulin kháng, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu — đều là yếu tố nguy cơ gây tổn thương mạch máu thận theo thời gian.

Cách khắc phục: Chọn bữa sáng cân bằng: nguồn đạm (trứng, sữa, đậu), tinh bột phức tạp (bánh mì nguyên cám, yến mạch) và rau/hoa quả. Bữa sáng ổn định giúp kiểm soát đường huyết và giảm áp lực lên thận.

Lời khuyên thực tế hàng ngày

• Uống 200–300 ml nước khi vừa thức và tiếp tục uống nước đều trong ngày.

• Hạn chế thuốc lá; nếu cần, hỏi dược sĩ về hỗ trợ cai thuốc.

• Không nhịn tiểu quá lâu; sắp xếp lịch nghỉ để đi vệ sinh đều.

• Thực hiện bữa sáng giàu dinh dưỡng, tránh đồ ăn nhiều muối, nhiều đường.

• Khám sức khỏe định kỳ: kiểm tra creatinine, urê và nước tiểu nếu có yếu tố nguy cơ (tiểu đường, tăng huyết áp, tiền sử gia đình).

FAQ (câu hỏi thường gặp)

Tôi có thể uống cà phê sau khi đã uống nước không?
Có — uống nước trước rồi mới uống cà phê là tốt hơn vì giảm tác dụng lợi tiểu và giúp thanh lọc.

Nhịn tiểu một lần có sao không?
Thỉnh thoảng nhịn một lần không gây hại lớn, nhưng nhịn thường xuyên sẽ tăng nguy cơ nhiễm trùng và áp lực ngược lên thận.